اجکتور

نام انگلیسی: Ejector

سایر اسامی: افشانک، دفع کننده

اجکتورها تا حدودی دارای قیمت هایی کمتر و هزینه نگهداری کمی نسبت به پمپ ها دارند. معمولا اجکتورها دارای یک شیپوره همگرا- واگرای درونی دارند. که در آن سیال رانده شده برای تغذیه و یک شیپوره بزرگ تر بیرونی که در آن گازها تخلیه شده. ممنتم یا انرژی سیال خروجی از شیپوره راندنی دارای سرعت بالا می باشد. اما به میزان جزئی این سرعت به گازهای در حال تخلیه هم وارد می شود. پس در این صورت سرعت مخلوط ما کمتر از سرعت سیال وارد شده می باشد. ولی در هر صورت سرعت آن بیشتر از سرعت صوت می باشد. اجکتور نام عمومی جتی است که قادر به تخلیه محصولات مختلف گازی، محلول، و جامد (پودر، گرانول یا لجن) بوده که دارای اسامی مختلفی می باشد که اساس آن تابع بودن از: پمپ جت خلاء، ترمو کمپرسور، اسکرابر گاز و غیره می باشد. تئوری عملیاتی برای انواع آن مشابه می باشد. شرح و توصیف: یک اجکتورنوع ساده شده ای از یک پمپ خلاء یا یک کمپرسور خلاء می باشد که در آن هیچگونه پیستون، شیر یا روتور و دیگر اجزای متحرک وجود ندارد . بخار با فشار بالا به محفظه بخار وارد می شود و در حین عبور از نازل بخار منبسط شده و نازل را در یک سرعت بسیار بالایی ترک می نماید، هوا، گاز یا بخار مخلوط مایع از طریق مایع و بوسیله نازل مکش وارد می شود . در اینجا هواو دیگر مخلوط به وسیله بخار با سرعت بالا به ورودی دیفیوزر یا نازل ونتوری شکل وارد می شود و سپس از انتهای دیفیوزر خارج می شود در دیفیوزر سرعت زیاد و فشار کم سیال به سرعت کم و فشار زیاد سیال تبدیل می شود که از فشار مکش مخلوط هوا بیشتر و یا به عبارت بهتر هد سرعت مخلوط به فشار تبدیل می شود که از فشار مکش مخلوط هوا بیشتر ولی از فشار بخار ورودی کمتر می باشد . استفاده از اجکتورها برای کاربرد های مناسب متکی بر فاکتور های زیر می باشد: فشار بخار: انتخاب اجکتور بر مبنای فشار مینیمم خط انتخاب شود . دمای آب: انتخاب بر مبنای دمای ماکزیمم آب می باشد . دما و فشار مکش: احتیاجات کلی فرآیند باید در نظر گرفته شود، انتخاب معمولا به وسیله مینیمم فشار مکش مورد نیاز (بالاترین خلاء) می باشد .

خصوصیات اجکتورها

با مخلوط های بخار خورنده خشک یا مرطوب کار می کنند . یک خلاء منطقی مورد نیاز برای عملیات صنعتی را ایجاد می نماید . در سایز های مختلف برای ظرفیت های کم و زیاد موجود می باشند. استفاده از آن راحت و بازده آن خوب می باشد . هیچ قسمت متحرکی ندارند بنابراین هزینه تعمیر آنها پایین و عمل آنها اگر خورندگی عامل مزاحمی نباشد یکسان و یکنواخت است . عملیات آنها ایمن تر و می توان از اجکتور ها در محل گازهای قابل انفجار استفاده نموده و خطر انفجار توسط جرقه را بر طرف ساخت . عملیات مداوم در محدوده طراحی دارند . هزینه های ساخت به طور نسبتا خوبی نسبت به پمپ خلاء مکانیکی پایین و همچنین فضای کمی را اشغال می کنند .

انواع اجکتورها

اجکتور می تواند یک مرحله ای یا چند مرحله ای باشد . در استفاده از اجکتورها به صورت چند مرحله ای ممکن است از کندانسور استفاده شود . (Intercondenser) که به سیستم اجازه می دهد در فشار های مطلق پایین تر از یک مرحله ای عمل نماید. وقتی که بار ورودی زیادی داشته باشیم به صورت موازی به کار برده می شوند و یا به این دلیل که اگر قسمتی از سیستم فرآیند دچار خرابی شد و نیاز به تعمیر داشت بدون ایجاد مشکل برای قسمت های خراب از سایر قسمت ها جدا می شود . واحدهای چند مرحله ای سری برای فشار های پایین مورد نیاز می باشد . اجکتورها را نیز می توان به ۲ نوع اجکتور مایع و گاز نیز تقسیم کرد. اجکتورها تا حدودی دارای قیمت هایی کمتر و هزینه نگهداری کمی نسبت به پمپ ها دارند. معمولا اجکتورها دارای یک شیپوره همگرا- واگرای درونی دارند. که در آن سیال رانده شده برای تغذیه و یک شیپوره بزرگ تر بیرونی که در آن گازها تخلیه شده. ممنتم یا انرژی سیال خروجی از شیپوره راندنی دارای سرعت بالا می باشد. اما به میزان جزئی این سرعت به گازهای در حال تخلیه هم وارد می شود. پس در این صورت سرعت مخلوط ما کمتر از سرعت سیال وارد شده می باشد. ولی در هر صورت سرعت آن بیشتر از سرعت صوت می باشد. پس در این صورت شیپوره بزرگ تر بعنوان یک دیفیوزر همگرا- واگرا است که در آن فشار افزایش یافته و سرعت صوت کاسته شده است. ساختمان اجکتور و اساس کار آن: اجکتور دارای ساختمانی شیپوری (Venturi) است. هوا یا بخار فشرده از طریق یک لوله باریک (Nozzle) به سرعت جهش مانند(Jet) به فضای مخروطی شیپور هدایت می شود. مسلم است که فشار خروجی اجکتور از ورودی آن بیشتر است و علت بر نگشتن گاز از خروجی اجکتور به ورودی آن سرعت زیاد مخلوط آب و گازها در خرطومی (Diffuser) اجکتور است. شکل ۱- اجزای اجکتور موارد کاربرد اجکتورها: می دانیم که نقطه جوش تابع مستقیمی از فشار محیط است. به عبارت صحیح تر، فشار و نقطه جوش رابطه مستقیمی با هم دارند. لذا کاهش فشار محیط، کاهش نقطه جوش را به همراه دارد. با توجه به این عبارت اهمیت اجکتور به عنوان تنها وسیله تولید خلاء در صنایع نفت و پتروشیمی مشخص می شود از موارد استفاده اجکتور می توان به دو مورد زیر اشاره کرد: همان گونه که می دانیم هیدروکربن ها در درجه حرارت های بالا ممکن است شکسته شوند و یا با ذرات دیگر ترکیب شوند، بنابراین برای تصفیه و تفکیک نفت خام در پالایشگاه ها از برج های خلاء استفاده می شود به دلیل اینکه در اینگونه برج ها درجه حرارت پایین آمده و قادر خواهیم بود بدون ازدیاد درجه حرارت به میزان زیاد مواد را تفکیک و تصفیه کنیم. تخلیه یک طرفه مایعات از دیگر استفاده های اجکتورهاست که در این حالت اجکتور همانند یک تلمبه عمل می نماید که در صنعت به (Jet Pump) معروف است. قطعات اصلی اجکتورها: اجکتورها از لحاظ دسته و تقسیم بندی انواع متفاوتی ندارند و همواره یک اجکتور می تواند از قطعات اصلی زیر تشکیل شده باشد:

– سرپوش بازدید

– افشاننده

– صافی بخار

– سرپوش افشاننده

– ورودی بخار آب

– سرپوش ورودی

– ورودی افشاننده

– مبدل فشار به سرعت یا خرطومی خروجی