اتیلن گلایکول

اتیلن گلایکول یک ترکیب آلی از خانواده الکل های دو عاملی است. اتیلن گلایکول برای اولین بار در سال ۱۹۵۹ توسط دانشمند فرانسوی چازر آدولف ورتز تهیه شد. نام اختصاری اتیلن گلایکول MEG است. مهمترین کاربرد اتیلن گلایکول ساخت ضدیخ است.
نام ماده (فارسی):۱و۲ اتان دی اول
نام ماده (انگلیسی):۱،۲-ethanediol
نام تجاری (فارسی):اتیلن گلایکول
نام تجاری (انگلیسی):Ethylene glycol
سایر اسامی:۱و۲- هیدروکسی اتان، ۱و۲- اتان ادیول، اتیلن الکل، اتیلن دی هیدرات، الکل گلایکول و مایع ضدیخ
مجتمع های تولیدکننده:پتروشیمی مارون
 مواد مرتبط:اتیلن ۲۵، دی اتیلن گلایکول ۱۱، تری اتیلن گلایکول ۱۲
اتیلن گلایکول برای اولین بار در ۱۹۵۹ توسط دانشمند فرانسوی چازر آدولف ورتز Charles-Adolphe Wurtz از اتیلن گلایکول دیاستات با واکنش صابونی شدن با هیدرواکسید پتاسیم تهیه شد. تا قبل از جنگ جهانی اول کارخانه تولیدی و کاربردی برای اتیلن گلایکول نبود. در زمان جنگ اتیلن گلایکول و دی کلرید اتیلن را آلمان ها با یکدیگر مخلوط کردند و به جای گلیسرین در مواد منفجره استفاده کردند. در امریکا تولید نیمه صنعتی اتیلن گلایکول با اتیلن دی کلروهایدرین از سال ۱۹۱۷ آغاز شد. در سال ۱۹۷۳ Carbide اولین واحد تولیدی بر اساس فرآیند Lefort را بنا نهاد.
موارد مصرف:ضد یخ، پلی استر، حلال، جاذب رطوبت، صنایع نساجی
روشهای تولید:
در صنعت تری اتیلن گلایکول به همراه دی – تترا و منو اتیلن گلایکول در واکنش اکسیداسیون اتیلن در دمای بالا و در حضور کاتالیزر اکسید نقره حاصل می شود.
واکنشهای شیمیایی:
اتیلن به عنوان گروه محافظ برای گروه کربنیل در سنتز آلی استفاده می شود. تهیه کتون یا آلدئید با اتیلن گلایکول در حضور کاتالیست اسیدی.
اطلاعات ایمنی:
اتیلن گلایکول بسیار سمی است. به علت شیرینی حیوانات و کودکان گاهی مقادیر زیاد آن را می خورند.

اتیلن

اتیلن، ساده ترین هیدروکربن غیر اشباع بوده و اولین عضو از گروه آلکنها می‌باشد. اولین سنتز ترکیبات اتیلن در سال ۱۷۹۵ توسط شیمیدان هلندی انجام شد. مهم ترین کاربرد اتیلن تهیه پلی اتیلن است. اتیلن ماده ای اشتعال زا است.
نام ماده (فارسی) : اتن
نام ماده (انگلیسی) : Ethen
نام تجاری (فارسی) : اتیلن
نام تجاری (انگلیسی) : Ethylene
سایر اسامی : بیکربورات هیدروژن , اتن , اتیلن مایع , گاز الفیتات
مواد مرتبط : پلی اتیلن
مجتمع های تولیدی : پتروشیمی امیر کبیر- پتروشیمی بندرامام محل
تحویل : پتروشیمی امیر کبیر- پتروشیمی بندرامام
بسته بندی : حمل با تانکرهای ویژه
به دلیل وجود پیوند دوگانه در اتیلن، این ماده ایزومر صورتبندی ندارد، یعنی دو نیمه مولکول نمیتوانند با چرخش حول پیوند دوگانه، صورتبندی خود را تغییر دهند. اتیلن دارای ساختمان مسطح بوده، زاویه بین دو اتصال کربن-هیدروژن، ۱۱۷ درجه میباشد. یعنی مقداری بستهتر از زاویه ۱۲۰ درجه که برای هیبریداسیون sp2 مناسب میباشد. اتیلن گازی بیرنگ و آتش گیر بشمار میرود و در ترکیب نفت و گاز طبیعی یافت میشود. در سال ۱۷۹۵، اتیلن را گاز اولفین مینامیدند. اولین سنتز ترکیبات اتیلن (دی کلرو اتان) در سال ۱۷۹۵ توسط شیمیدان هلندی انجام شد. در اواسط قرن ۱۹ به علت اینکه C2H4 یک هیدروژن از C2H5 اتیل کم داشت، پسوندهای ene (از ریشه یونانی) به آخر اتیل اضافه کرده و از آن به بعد گاز اولفین را اتیلن مینامند. تا سال ۱۸۵۲ در متون علمی واژه اتیلن استفاده میشد. در سال ۱۸۶۶ هافمن شیمیدان آلمانی ، سیستم نامگذاری هیدروکربنها را بر پایه آلکان بنا نهاد. در این سیستم، هر هیدروکربنی که از آلکان مربوطه دو هیدروژن کمتر داشت، آلکن با فرمولCnH2n و اگر چهار هیدروژن از آلکان مربوطه کم داشت آلکین CnHn نامیده میشود. طبق این نامگذاری، اتیلن به اتن تغییر نام یافت. انجمن بین المللی شیمیدانها در سال ۱۸۹۲ این نام را وارد نامگذاری IUPAC کردند و از آن تاریخ تا امروز، این نام در متون علمی و کتابهای درسی و … مورد استفاده قرار میگیرد. جرم مولکولی این ترکیب ۰۵/۲۸ گرم بر مول ودانسیته آن ۲۶/۱ گرم برلیتر میباشد. قابلیت انحلال آن ۲۵۰mg در یک لیترآب صفر درجه است. نقطه ذوب آن ۴۱٫۰۴ کلوین و نقطه جوش آن ۱۶۹٫۴و حد انفجارش ۷/۲ تا ۳۶% در هواست. موارد مصرف : اتیلن ماده اولیه مهم برای تولید بسیاری از ترکیبات آلی پر مصرف در صنعت بشمار میرود. اتیلن به صورت گسترده در صنعت پلاستیک مورد استفاده قرار میگیرد. اتیلن با پلیمریزه شدن، پلی اتیلن را تولید میکند که یک پلاستیک بسیار مهم است. با تکرار شدن، پیش ماده پلی وینیل کلرید (PVC) را تولید میکند. با ترکیب شدن بنزن، اتیل بنزن ایجاد میکند که ماده اصلی پلی استر میباشد. اتیلن ، نوعی هورمون گیاهی است که باعث رسیدن میوهها ، باز شدن شکوفهها و گلها و همچنین ریزش برگها در پاییز میشود. به دلیل این خاصیت در کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد. برای جلوگیری از خراب شدن میوههایی مانند سیب، گلابی و موز، در حمل و نقل یا انبار، آنها را کمی نارس میچینند و قبل از وارد کردن به بازار، تحت تأثیر اتیلن قرار میدهند تا رسیده شود. تولید پلی اتیلن ، اتیلن اکساید ، اتیلن دی کلراید ، اتیلن گلایکول ، وینیل کلراید ، استالدئید از مهمترین کاربردهای اتیلن است.
موارد مصرف:
تولید پلی اتیلن ، اتیلن اکساید ، اتیلن دی کلراید ، اتیلن گلایکول ، وینیل کلراید ، استالدئید
خواص فیزیکی و شیمیایی:
Molecular formula : C2H4
Molar mass : 28.05 g/mol
Appearance colourless gas
Density 1.178 kg/m3 at 15 C,
Melting point -169.2 C (104.0 K, -272.6 F)
Boiling point -103.7 C (169.5 K, -154.7 F)
Solubility in water 3.5 mg/100 ml (17 C)
Acidity (pKa) 44
روشهای تولید :
اتیلن در صنایع پتروشیمی با روش کراکینگ با بخار آب تولید میشود. در این فرآیند هیدروکربنهای گازی و محلولهای سبک هیدروکربن حاصل از نفت به مدت بسیار کوتاه در دمای ۹۵۰ – ۷۵۰ درجه سانتیگراد حرارت داده میشوند. عموماً در این واکنش هیدروکربنهای بزرگ به هیدروکربنهای کوچک شکسته شده، هیدروکربنهای اشباع با از دست دادن هیدروژن به هیدروکربنهای غیر اشباع تبدیل میشوند. محصول این واکنش مخلوطی از انواع هیدروکربنهاست که اتیلن عمده ترین آن میباشد. مخلوط را بهوسیله متراکم سازی و تقطیر جز به جز جداسازی میکنند. روشهای دیگر، هیدروژندار کردن استیلن با استفاده از کاتالیزور و آبگیری از اتانول میباشد. توضیح دیاگرام فرآیند (PFD) : دیاگرام تولید اتیلن واکنشهای شیمیایی : آلکنها به علت داشتن پیوند دوگانه در واکنشهای افزایشی شرکت میکنند. هالوژنها با اتیلن واکنش داده و تولید هالو اتان میکند. با افزودن آب به پیوند دوگانه اتانول تولید میشود، اما سرعت واکنش بدون حضور کاتالیزگر پایین میباشد. در حضور کاتالیزگرهای فلزی نظیر پلاتین، نیکل و … و فشار بالا، اتیلن، هیدروژندار شده، به اتان تبدیل میشود. اتیلن در حضور پراسیدها به اتواکسید که یک ترکیب حلقوی است تبدیل میشود. اتیلن در حضور رادیکالهایی که واکنش بسپارش را آغاز میکنند، به پلی اتیلن پلیمریزه میشود.
اطلاعات ایمنی :
اتیلن تحریک کننده پوست و چشم نیست ولی تماس با اتیلن مایع ممکن است سبب یخ زدگی شدید شود. اتیلن بشدت اشتعال پذیر است.

اجکتور

نام انگلیسی: Ejector
سایر اسامی: افشانک، دفع کننده
اجکتورها تا حدودی دارای قیمت هایی کمتر و هزینه نگهداری کمی نسبت به پمپ ها دارند. معمولا اجکتورها دارای یک شیپوره همگرا- واگرای درونی دارند. که در آن سیال رانده شده برای تغذیه و یک شیپوره بزرگ تر بیرونی که در آن گازها تخلیه شده. ممنتم یا انرژی سیال خروجی از شیپوره راندنی دارای سرعت بالا می باشد. اما به میزان جزئی این سرعت به گازهای در حال تخلیه هم وارد می شود. پس در این صورت سرعت مخلوط ما کمتر از سرعت سیال وارد شده می باشد. ولی در هر صورت سرعت آن بیشتر از سرعت صوت می باشد. اجکتور نام عمومی جتی است که قادر به تخلیه محصولات مختلف گازی، محلول، و جامد (پودر، گرانول یا لجن) بوده که دارای اسامی مختلفی می باشد که اساس آن تابع بودن از: پمپ جت خلاء، ترمو کمپرسور، اسکرابر گاز و غیره می باشد. تئوری عملیاتی برای انواع آن مشابه می باشد. شرح و توصیف: یک اجکتورنوع ساده شده ای از یک پمپ خلاء یا یک کمپرسور خلاء می باشد که در آن هیچگونه پیستون، شیر یا روتور و دیگر اجزای متحرک وجود ندارد . بخار با فشار بالا به محفظه بخار وارد می شود و در حین عبور از نازل بخار منبسط شده و نازل را در یک سرعت بسیار بالایی ترک می نماید، هوا، گاز یا بخار مخلوط مایع از طریق مایع و بوسیله نازل مکش وارد می شود . در اینجا هواو دیگر مخلوط به وسیله بخار با سرعت بالا به ورودی دیفیوزر یا نازل ونتوری شکل وارد می شود و سپس از انتهای دیفیوزر خارج می شود در دیفیوزر سرعت زیاد و فشار کم سیال به سرعت کم و فشار زیاد سیال تبدیل می شود که از فشار مکش مخلوط هوا بیشتر و یا به عبارت بهتر هد سرعت مخلوط به فشار تبدیل می شود که از فشار مکش مخلوط هوا بیشتر ولی از فشار بخار ورودی کمتر می باشد . استفاده از اجکتورها برای کاربرد های مناسب متکی بر فاکتور های زیر می باشد: فشار بخار: انتخاب اجکتور بر مبنای فشار مینیمم خط انتخاب شود . دمای آب: انتخاب بر مبنای دمای ماکزیمم آب می باشد . دما و فشار مکش: احتیاجات کلی فرآیند باید در نظر گرفته شود، انتخاب معمولا به وسیله مینیمم فشار مکش مورد نیاز (بالاترین خلاء) می باشد .
خصوصیات اجکتورها
با مخلوط های بخار خورنده خشک یا مرطوب کار می کنند . یک خلاء منطقی مورد نیاز برای عملیات صنعتی را ایجاد می نماید . در سایز های مختلف برای ظرفیت های کم و زیاد موجود می باشند. استفاده از آن راحت و بازده آن خوب می باشد . هیچ قسمت متحرکی ندارند بنابراین هزینه تعمیر آنها پایین و عمل آنها اگر خورندگی عامل مزاحمی نباشد یکسان و یکنواخت است . عملیات آنها ایمن تر و می توان از اجکتور ها در محل گازهای قابل انفجار استفاده نموده و خطر انفجار توسط جرقه را بر طرف ساخت . عملیات مداوم در محدوده طراحی دارند . هزینه های ساخت به طور نسبتا خوبی نسبت به پمپ خلاء مکانیکی پایین و همچنین فضای کمی را اشغال می کنند .
انواع اجکتورها
اجکتور می تواند یک مرحله ای یا چند مرحله ای باشد . در استفاده از اجکتورها به صورت چند مرحله ای ممکن است از کندانسور استفاده شود . (Intercondenser) که به سیستم اجازه می دهد در فشار های مطلق پایین تر از یک مرحله ای عمل نماید. وقتی که بار ورودی زیادی داشته باشیم به صورت موازی به کار برده می شوند و یا به این دلیل که اگر قسمتی از سیستم فرآیند دچار خرابی شد و نیاز به تعمیر داشت بدون ایجاد مشکل برای قسمت های خراب از سایر قسمت ها جدا می شود . واحدهای چند مرحله ای سری برای فشار های پایین مورد نیاز می باشد . اجکتورها را نیز می توان به ۲ نوع اجکتور مایع و گاز نیز تقسیم کرد. اجکتورها تا حدودی دارای قیمت هایی کمتر و هزینه نگهداری کمی نسبت به پمپ ها دارند. معمولا اجکتورها دارای یک شیپوره همگرا- واگرای درونی دارند. که در آن سیال رانده شده برای تغذیه و یک شیپوره بزرگ تر بیرونی که در آن گازها تخلیه شده. ممنتم یا انرژی سیال خروجی از شیپوره راندنی دارای سرعت بالا می باشد. اما به میزان جزئی این سرعت به گازهای در حال تخلیه هم وارد می شود. پس در این صورت سرعت مخلوط ما کمتر از سرعت سیال وارد شده می باشد. ولی در هر صورت سرعت آن بیشتر از سرعت صوت می باشد. پس در این صورت شیپوره بزرگ تر بعنوان یک دیفیوزر همگرا- واگرا است که در آن فشار افزایش یافته و سرعت صوت کاسته شده است. ساختمان اجکتور و اساس کار آن: اجکتور دارای ساختمانی شیپوری (Venturi) است. هوا یا بخار فشرده از طریق یک لوله باریک (Nozzle) به سرعت جهش مانند(Jet) به فضای مخروطی شیپور هدایت می شود. مسلم است که فشار خروجی اجکتور از ورودی آن بیشتر است و علت بر نگشتن گاز از خروجی اجکتور به ورودی آن سرعت زیاد مخلوط آب و گازها در خرطومی (Diffuser) اجکتور است. شکل ۱- اجزای اجکتور موارد کاربرد اجکتورها: می دانیم که نقطه جوش تابع مستقیمی از فشار محیط است. به عبارت صحیح تر، فشار و نقطه جوش رابطه مستقیمی با هم دارند. لذا کاهش فشار محیط، کاهش نقطه جوش را به همراه دارد. با توجه به این عبارت اهمیت اجکتور به عنوان تنها وسیله تولید خلاء در صنایع نفت و پتروشیمی مشخص می شود از موارد استفاده اجکتور می توان به دو مورد زیر اشاره کرد: همان گونه که می دانیم هیدروکربن ها در درجه حرارت های بالا ممکن است شکسته شوند و یا با ذرات دیگر ترکیب شوند، بنابراین برای تصفیه و تفکیک نفت خام در پالایشگاه ها از برج های خلاء استفاده می شود به دلیل اینکه در اینگونه برج ها درجه حرارت پایین آمده و قادر خواهیم بود بدون ازدیاد درجه حرارت به میزان زیاد مواد را تفکیک و تصفیه کنیم. تخلیه یک طرفه مایعات از دیگر استفاده های اجکتورهاست که در این حالت اجکتور همانند یک تلمبه عمل می نماید که در صنعت به (Jet Pump) معروف است. قطعات اصلی اجکتورها: اجکتورها از لحاظ دسته و تقسیم بندی انواع متفاوتی ندارند و همواره یک اجکتور می تواند از قطعات اصلی زیر تشکیل شده باشد:
– سرپوش بازدید
– افشاننده
– صافی بخار
– سرپوش افشاننده
– ورودی بخار آب
– سرپوش ورودی
– ورودی افشاننده
– مبدل فشار به سرعت یا خرطومی خروجی

ارتو زایلن

اورتو زایلن یک هیدروکربن آروماتیک است که دارای یک حلقه بنزن و دو گروه متیل متصل به آن است. اورتو زایلن ایزومری از زایلن ها است. اورتو زایلن ماده اشتعال پذیر و سمی است.
نام ماده (فارسی):ارتو زایلن
نام ماده (انگلیسی):Orto Xylene
نام تجاری (فارسی):ارتو زایلن
نام تجاری (انگلیسی):Orto Xylene
سایر اسامی:۱و۲ دی متیل بنزن، ۲-متیل تولوئن
مواد مرتبط:متا زایلن ۵، پارا زایلن ۲
مجتمع های تولیدکننده:پتروشیمی بو علی سینا و برزویه
اورتو زایلن ایزومری از زایلن ها است و در طی فرآیند تقطیر حاصل می شود. زایلن دارای یک حلقه بنزن و دو گروه متیل متصل به آن است که دو گروه متیل کنار هم در روی حلقه بنزن (اتم های شماره ۱ و ۲ ) قرار می گیرند. اورتو زایلن را به عنوان ماده خام اولیه برای تولید فتالیک انیدرید و نیز درتولید پلی وینیل کلراید (PVC) استفاده می کنند . فرمول شیمیایی اورتو زایلن C8H10 است. اورتو زایلن را با نام o-xylene نیز می شناسند.
موارد مصرف:
تولید ایندریدفتالیک، پلاستی سایزرها، رنگ ها، حشره کش ها
خواص فیزیکی و شیمیایی:
بی رنگ، اشتعال پذیر، سمی
فرمول شیمیاییC8H10
دمای اشتعال : ۴۶۳
دمای جوش:۱۴۴
دمای ذوب : ۲۵-
وزن ملکولی :۲/۱۰۶
دانسیته فاز بخار : ۷/۳
فشار بخار :۷/۰
اطلاعات ایمنی:
اشتعال پذیر و سمی

استایرن

استایرن یک ترکیب آلی از خانواده آروماتیک ها است. نام استایرن از استراکس styrax که درختی دارای شیره است، گرفته شده است. استایرن ماده اولیه تولید پلی استایرن و بسیاری از کوپلیمرها است.
نام ماده (فارسی):وینیل بنزن
نام ماده (انگلیسی):Vinyl benzene
نام تجاری (فارسی):استایرن
نام تجاری (انگلیسی):Styrene
سایر اسامی:سینامین , اتینیل بنزن , فنیل اتین , فینیتیلن , استایرن مونومر , استایرول , استایرولین , وینیل بنزن
مواد مرتبط:بنزن ، زایلن
مجتمع های تولیدی: پتروشیمی تبریز- پتروشیمی بندرامام
محل تحویل : پتروشیمی تبریز- پتروشیمی بندرامام
بسته بندی : تانکر
استایرن یا وینیل بنزن یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی C6H5CH=CH2 است. استایرن از یک حلقه بنزنی و یک گروه وینیل (بنیان اتیلن) متصل به آن تشکیل شده است. این هیدروکربن آروماتیک مایعی روغنی و بی رنگ است که به سرعت بخار می شود و دارای بوی مطبوعی است. استایرن ماده اولیه تولید پلی استایرن و بسیاری از کوپلیمرها است. نام استایرن از استراکس styrax که درختی دارای شیره است ، گرفته شده است. مقدار کم استایرن در مواد طبیعی و گیاهان (سبزیجات ، میوه ها ، دانه ها و .. ) موجود است. تولید استایرن از سال ۱۹۴۰ در امریکا به اوج رسید.
موارد مصرف:
تهیه رزین های SAN، ABS، SBR و لاتکسهای استایرن بوتادین ، پلی استرهای استایرینه و پلی استایرین
خواص فیزیکی و شیمیایی:
Molecular formula: C8H8
Molar mass: 104.15 g/mol
Density and phase: 0.909 g/cm
Solubility in water 1%
Melting point: -30 C (243.15 K)
Boiling point: 145 C (418.15 K)
Viscosity 0.762 cP at 20 C
Flash point: 31 C
روشهای تولید:
استایرن در صنعت از اتیل بنزن که به طور گسترده از آلکیلاسیون بنزن با اتیلن بدست می آید، حاصل می شود
Dehydrogenation of ethylbenzene: پر کاربرد ترین روش تولید استایرن است که با دی هیدروژناسیون اتیل بنزن انجام می گیرد.
ethyl benzene hydroperoxide: در صنعت استایرن به صورت محصول جانبی به همراه پروپیلن در فرآیند POSM یا SM/PO تولید می شود.
روش آزمایشگاهی: این روش نخستین روشی بوده که استایرن از آن تولید شده است. در آزمایشگاه از دی کربوکسیلاسیون سینامیک اسید استایرن تولید می شود.
اطلاعات ایمنی:
استایرن به مقدار بسیار کمی سمی است. این ماده مشکوک به سرطان زایی است.

استیلن

استیلن ماده ایست آلی و متعلق به خانواده هیدروکربن های ساده (آلکن) می باشد.این گاز در سال ۱۸۳۶ توسط ادموند داوی کشف شد.استیلن کوچکترین عضو خانواده? آلکین‌های هیدروکربنی است که از دو اتم هیدروژن و دو اتم کربن که با هم پیوند سه‌گانه دارند ساخته شده‌است. استیلن در صنعت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به عنوان ماده اولیه و پیش ماده در سنتز و تهیه مواد شیمیایی مختلف مورد نیاز می‌باشد.استیلن، گازی بی‌رنگ و در دما و فشار معمولی بشدت آتشگیر و با بویی شبیه بوی سیر می‌باشد.
نام ماده (فارسی):استیلن
نام ماده (انگلیسی):Acetylene
نام تجاری (فارسی):استیلن
نام تجاری (انگلیسی):Acetylene
سایر اسامی:اتین، اتاین، نارسلین
کوچکترین عضو خانواده آلکینهای هیدروکربنی است که از دو اتم هیدروژن و دو اتم کربن که با هم پیوند سه گانه دارند ساخته شده است. به خاطر وجود این پیوند سه گانه استیلن جزو مواد شیمیایی اشباع نشده شناخته میشود. استیلن در صنعت از اهمیت ویژهای برخوردار است. به عنوان ماده اولیه و پیش ماده در سنتز و تهیه مواد شیمیایی مختلف مورد نیاز میباشد. از این رو، روشهای صنعتی زیادی برای تولید انبوه این ماده ابداع شده است. این ماده قابل نگهداری و قابل حمل است. استیلن، گازی بیرنگ و در دمای معمولی و فشار به شدت آتشگیر و با بویی شبیه بوی سیر میباشد. این گاز در سال ۱۸۳۶ توسط ادموند داوی کشف شد. در هوا بهشدت و با شعلهای درخشان میسوزد. مخلوط استیلن و هوا بسیار منفجر شونده است. بنابراین آن را بهصورت محلول در استون و به همراه مواد متخلخل ذخیره و حمل میکنند. انرژی شیمیایی بالای استیلن بهعلت بند سه گانه CC آن میباشد.
موارد مصرف: 
تقریبا ۸۰ درصد استیلن تولید شده در آمریکا برای سنتز ترکیبات شیمیایی و ۲۰ درصد برای تولید اکسی استیلن در جوشکاری و برش فلزات استفاده میشود. استیلن در اثر احتراق با اکسیژن، شعلهای تولید میکند که بیشتر از۳۳۰۰ درجه سانتیگراد حرارت دارد. استیلن به صورت تجارتی در کپسولهای زرد همراه استون عرضه میشود. استیلن در تولید لامپهای استیلن یا کاربید استفاده میشود که قبلا در معادن مورد استفاده قرار میگرفت. برای کربنیزه کردن فولاد هم از استیلن استفاده میشود.
خواص فیزیکی و شیمیایی:
Molecular formula: C2H2
Molar mass: 26.04 g mol-1
Density :1.097 kg/m3
Melting point :-80.8 C
Boiling point: -84 C
Acidity (pKa) 25
روشهای تولید:
الف : از اکسید شدن جزئی و محدود متان در دمای بالا نیز استیلن در اشل صنعتی تولید میشود. با این روش صنعتی، ضمن این که استیلن سنتز میشود، گازهای با ارزش هیدروژن و منوکسید کربن نیز تولید میشود.
ب : از اکسید شدن متان در دمای حدود ۱۵۰۰ درجه سانتیگراد و در مدت زمان بسیار کوتاه۰٫۱ ثانیه نیز استیلن و هیدرژن تولید میگردد.
ج: تماس کاربید کلسیم با آب
اطلاعات ایمنی:
محرک چشم و پوست نمی باشد. استیلن در غلظتهای کمتر از حد انفجاری سمی نیست. قابل اشتعال است . در فضای بسته امکان انفجار وجود دارد.

اسید استیک

اسید استیک جزو مواد معدنی و متعلق به گروه اسید ها می باشد.اسید استیک جز اسیدهای کربوکسیلیک می‌باشد و در نامگذاری آیوپاک به اسید اتانوئیک معروف است.استفاده از اسید استیک در شیمی، به عهد باستان برمی‌گردد.در سال ۱۸۴۷، هرمان کولب شیمیدان آلمانی برای اولین بار از طریق مواد معدنی موفق به ساخت اسید استیک شد. کاربرد اسید استیک به صورت سرکه به عنوان چاشنی غذا و تهیه انواع ترشی استفاده می‌شود. اسید استیک رقیق به عنوان افشانه برای از بین بردن قارچهای گیاهان استفاده می‌شود. اسید استیک گلاسیال در صنایع شیمیایی در تولید فیلمهای عکاسی، تولید پلاستیک پلیاتیلن تریفتالات (PET) استفاده می‌شود.

نام ماده (فارسی): اسید استیک
نام ماده (انگلیسی): Acetic Acid
نام تجاری (فارسی):اسید استیک
نام تجاری (انگلیسی): Acetic Acid
سایر اسامی: اسید اتانوئیک، اسید اتیلیک، اسید متان کربوکسیلیک، سرکه، جوهر سرکه
مجتمع های تولیدکننده: پتروشیمی فن آوران

اسید استیک جز اسیدهای کربوکسیلیک میباشد و در نامگذاری آیوپاک به اسید اتانوئیک معروف است. و در قسمت چشایی طعم ترشی، شبیه طعم سرکه میدهد.ا قدمت سرکه به اندازه عمر تمدن و حتی بیشتر است. اسید استیکهای باکتریزا در همه جای جهان وجود دارند و هر فرهنگی که در آن عملآوری خمر همچون آبجو یا شراب وجود داشته، به ناچار سرکه را نیزکه نتیجه طبیعی تماس این نوشیدنیهای الکلی با هوا بوده کشف کردهاند. استفاده از اسید استیک در شیمی، به عهد باستان برمیگردد. در قرن سوم پیش از میلاد، تئوفراستوس فیلسوف یونانی|یونان تشریح کرد که شرکه چگونه بر روی فلزات اثر میکند تا از واکنش آنها رنگدانههای مورد استفاده در کارهای هنری تولید شوند که از آن جمله میتوان به سرب سفید (کربنات سرب) و زنگار مس اشاره کرد که ترکیبی سبز رنگ از نمکهای مس از جمله استات مس میباشد. رومیان باستان، شراب ترشیده را در ظرفهای سربی میجوشاندند تا از آن یک شربت بسیار شیرین با نام ساپا تهیه کنند. ساپا سرشار از استات سرب بود که به آن شکر سرب یا شکر (افسانه)زحل میگفتند و اشراف روم آنرا در مسمومسازی با سرب بکار میگرفتند. در قرن هشتم، جابر بن حیان کیمیاگر ایرانی از طریق تقطیر اسید استیک را از سرکه جدا کرد. در دوران رنسانس، اسید استیک منجمد از طریق تقطیر خشک استاتهای فلزی تهیه میشد. در قرن شانزدهم، آندریاس لیباویوس کیمیاگر آلمانی چنین رویهای را تشریح کرد و اسید استیک منجمد حاصل از این روش را با سرکه مقایسه کرد. وجود آب در سرکه بر ویژگیهای اسید استیک چنان تاثیر عمیقی داشت که شیمیدانها تا قرنها معتقد بودند که اسید استیک منجمد و اسیدی که در سرکه یافت میشود دو ماده مختلف هستند. پیر آدت شیمیدان فرانسوی ثابت کرد که این دو در حقیقت یکی هستند. در سال ۱۸۴۷، هرمان کولب شیمیدان آلمانی برای اولین بار از طریق مواد معدنی موفق به ساخت اسید استیک شد. ترتیب این واکنش عبارت بود از کلردار کردن دی سولفید کربن و تبدیل آن به تترا کلراید کربن، سپس از طریق تفکافتبه تتراکلورو اتیلن و از طریق کلردار کردن آبی به اسید تری کلرواستیک و در نهایت کاهش آن از طریق برقکافت به اسید استیک.

موارد مصرف:
تولید وینیل استات، اتیل استات، حلال ها، نساجی کاربرد اسید استیک به صورت سرکه به عنوان چاشنی غذا و تهیه انواع ترشی استفاده میشود. اسید استیک رقیق به عنوان افشانه برای از بین بردن قارچهای گیاهان استفاده میشود. اسید استیک گلاسیال در صنایع شیمیایی در تولید فیلمهای عکاسی، تولید پلاستیک پلیاتیلن تریفتالات (PET) استفاده میشود. همچنین به عنوان ماده واسطه در تولید استات وینیل که ترکیب مهمی در تولید چسب و رنگ میباشد، کاربرد دارد.

خواص فیزیکی و شیمیایی:
Molecular formula C2H4O2
Molar mass 60.05 g mol-1
Appearance colorless liquid
Density 1.049 g/cm3 (l) 1.266 g/cm3 (s)
Melting point 16.5 C، ۲۹۰ K، ۶۲ F
Boiling point 118.1 C، ۳۹۱ K، ۲۴۵ F
Solubility in water: Fully miscible
Acidity (pKa) 4.76 at 25 C
Viscosity 1.22 mPas at 25 C

روشهای تولید:
کربونیلاسیون متانول: در این روش متانول با مونوکسید کربن در فشارهای بالا (atm200) واکنش داده و اسید استیک تولید میکند. این روش از سال ۱۹۲۰ ابداع شدهاست و به دلیل ارزان بودن متانول و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است. اکسیداسیون بوتان: از حرارت دادن بوتان با اکسیژن هوا در حضور یونهای فلزی منگنز، کبالت و کروم، پروکسید تولید میشود. پروکسید در اثر تجزیه اسید استیک ایجاد میکند. اکسیداسیون استالدئید : استالدئید در شرایط ملایم و در حضور کاتالیزورهای ساده فلزی مثل منگنز و کروم و… توسط اکسیژن هوا اکسید شده و اسید استیک تولید میکند. محصولات جانبی تولید شده در این واکنش مانند اسید فرمیک یا استات اتیل و… به دلیل داشتن نقطه جوش پایینتر از اسید استیک توسط تقطیر جداسازی میشوند.

اطلاعات ایمنی:
محرک شدید چشم می باشد و در غلظت های بالا سبب کوری چشم می شود. تحریکات پوستی این ماده بستگی به غلظت این ماده و مدت زمان تماس آن با پوست دارد. محلول غلیظ آن ممکن است آتش بگیرد. مخلوط آن با هوا یا در دمای بالاتر از ۳۹ درجه سانتی گراد قابلییت انفجار دارد.

اسید ترفتالیک

اسید ترفتالیک با فرمول C6H4(CO2H)2 یک ترکیب آلی جامد و بی رنگ است که به عنوان ماده اولیه برای تولید پلی استر به کار میرود. سالانه چندین میلیون کیلوگرم از این ماده تولید می شود. اسید ترفتالیک یکی از مهمترین مواد شیمیایی واسط در صنعت پتروشیمی میباشد که به عنوان ماده اولیه برای تولید پلی اتیلن ترفتالات استفاده میشود. اسید ترفتالیک جزو مواد معدنی و متعلق به گروه اسید ها می باشد. مهمترین فرآیند تجاری تولید اسید ترفتالیک، واکنش اکسایش پارازیایلن به وسیله هوا در فاز مایع در دما و فشار بالا میباشد.

نام ماده (فارسی):اسید ترفتالیک
نام ماده (انگلیسی): Terephthalic acid
نام تجاری (فارسی):پی تی آ
نام تجاری (انگلیسی): P.T.A
سایر اسامی: پارا بنزن دی کربوکسیلیک اسید, ۱و۴ بنزن دی کربوکسیلیک اسید, ترفتالیک اسید
مجتمع های تولیدکننده: پتروشیمی تندگویان

موارد مصرف:
تولید الیاف نساجی، فیلم عکاسی، بطری نوشابه ها

خواص فیزیکی و شیمیایی:
Molecular formula C8H6O4
Molar mass 166.13 g/mol
Appearance white crystals or powder
Density 1.522 g/cm3
Melting point 300C in a sealed tube (sublimes at 402C (675 K) in air)
Boiling point sublimes
Solubility in water 0.0017 g/100 mL at 25C
Solubility polar organic solvents aqueous base
Acidity (pKa) pKa1=3.54 at 25C

روشهای تولید:
اسید ترفتالیک با اکسیداسیون پارازایلن با اکسیژن در هوا تولید می شود. مهمترین فرآیند تجاری تولید اسید ترفتالیک، واکنش اکسایش پارازیایلن به وسیله هوا در فاز مایع در دما و فشار بالا میباشد. محصول حاصل از این بخش پس از کریستال شدن و فیلتراسیون و خشک شدن برای خالصسازی نهایی به بخش خالصسازی فرستاده میشود. همچنین در بخش بازیابی به دلایل اقتصادی و همچنین مشکلات زیست محیطی، موادی مانند اسید استیک، پارازایلن و متیل استات به وسیله عملیات جذب و تقطیر متوالی بازیابی میشوند و به ابتدای سیستم بازگردانده میشوند. در این بخش نیز به وسیله هیدروژناسیون ناخالصیهای عمده آن جدا میشود. سپس محصول نهایی برای استفاده در صنایع پایین دستی پتروشیمی آماده میشود.

اطلاعات ایمنی:
باعث سوزش چشم و تحریکات پوستی می شود.در صورت خوردن باعث سوزش و التهاب معده می شود. در صورت گرم شدن آتش میگیرد. اثر روی محیط زیست ندارد.

اسید سولفوریک

اسید سولفوریک اسیدی بسیار قوی است که با هر درصدی در آب حل می‌شود. اسید سولفوریک با فرمول شیمیایی H2SO4 در گذشته با نام جوهر گوگرد خوانده می‌شد.اسید سولفوریک جزو مواد معدنی و متعلق به گروه اسید ها می باشد. این ماده برای نخستین بار توسط جابر بن حیان کشف شد. او با تقطیر کانیهای سولفات آهن و سولفات مس، این اسید را به دست آورد. اسید سولفوریک در تهیه کودهای شیمیایی ،‌ رنگ های سنتزی و رنگینه ها ،‌امور پالایش نفت ،‌صنایع فولاد و متالورژی ، ‌صنایع شیمیایی کاربرد دارد.

نام ماده (فارسی): اسید سولفوریک
نام ماده (انگلیسی): Sulfuric acid
نام تجاری (فارسی): اسید سولفوریک
نام تجاری (انگلیسی): Sulfuric acid
سایر اسامی: جوهر گوگرد، سولفات دی هیدروژن، سولفات هیدروزن، اسید باطری
مجتمع های تولیدکننده: پتروشیمی رازی

موارد مصرف:
تهیه کودهای شیمیایی، رنگ های سنتزی و رنگینه ها، امور پالایش نفت، صنایع فولاد و متالورژی، صنایع شیمیایی

خواص فیزیکی و شیمیایی:
Molecular formula: H2SO4
Molar mass :98.08 g/mol
Appearance clear, colorless, odorless liquid
Density: 1.84 g/cm3, liquid
Melting point 10 C, 283 K, 50 F
Boiling point 337 C, 610 K, 639 F
Solubility in water miscible
Acidity (pKa) -3 Viscosity: 26.7 cP @20 C

اطلاعات ایمنی:
در اثر تماس با چشم در اکثر موارد باعث صدمات شدید، کوری می شود. تماس آن با پوست سبب تحریکات شدید پوستی شده و خوردن آن سبب سوختگی های شدید در دهان و مری ، درد شکمی به همراه اسهال و استفراغ می شود. قابل احتراق نمی باشد.

اسید فسفریک

اسید فسفریک از جمله پرمصرف ترین مواد شیمیایی در صنعت است. اسید فسفریک به فرمول شیمیایی H3PO4 اسید ضعیفی است و به عنوان ماده افزودنی در نوشابه‌های گازدار کاربرد دارد.این ماده جزو مواد معدنی و متعلق به گروه اسید ها می باشد. اسید فسفریک همچنین در تولید کودهای شیمیایی، پاک کننده‌های صابونی و غیر صابونی،تصفیه آب،خوراک دام و دارو سازی کاربرد دارد.

نام ماده (فارسی): اسید فسفریک
نام ماده (انگلیسی): Phosphoric acid
نام تجاری (فارسی): اسید فسفریک
نام تجاری (انگلیسی): Phosphoric acid
سایر اسامی: اورتو فسفریک اسید، فسفریک اسید
مجتمع های تولیدکننده:پتروشیمی رازی

فسفریک اسید از جمله پرمصرف ترین مواد شیمیایی در صنعت است. به عنوان ماده افزودنی در نوشابه های گازدار کاربرد دارد و در تولید کودهای شیمیایی، پاک کنندههای صابونی و غیر صابونی، تصفیه آب، خوراک دام و دارو سازی، مکملهای غذای دام و طیور(دی و منو کلسیم فسفات) ، مواد فسفاته شوینده ها ،تصفیه پسابها، تولید کودهای فسفاته (مهمترین کاربرد)، ضد حریق کردن برخی سطوح و عوامل بازدارنده اشتعال، ونیز جهت تمیز کردن و جرم گیری سطوح فلزی به کار میرود. فسفریک اسید خوراکی را از افزودن آب به P4O10 می سازند. اسید فسفریک اسید ضعیفی است و در شرایط عادی و مدت زمان کوتاه آنقدر نمیتواند خطرساز باشد .

موارد مصرف:
تهیه کودهای فسفاته، صنایع آبکاری و پس از تصفیه جهت تهیه خوراک دام و طیور، فسفاته کننده ها و تهیه نمکهای فسفاته و غیره

خواص فیزیکی و شیمیایی
Molecular formula: H3PO4
Molar mass 98.00 g/mol
Appearance white solid or colourless, viscous liquid (42 C)
Density: 1.885 g/ml (liquid) 1.685 g/ml (85 % solution) 2.030 g/mol (crystal at 25 C)
Melting Point: 42.35 C (anhydrous) 29.32 (hemihydrate)
Boiling point :158 C (decomp)
Solubility in water 548 g/100 mL
Acidity (pKa) 2.12, 7.21, 12.67
Viscosity 2.49.4

اطلاعات ایمنی:
بخارات این ماده سبب تحریک چشم شده ،همچنین باعث تحریک چشم می شود. محرک بینی و گلو ودستگاه تنفسی می باشد. قابل احتراق و انفجار نمی باشد.