پارا زایلن
پره
پروپان
پروپیلن
نام ماده (فارسی): پروپن
نام ماده (انگلیسی):Propen
نام تجاری (فارسی): پروپیلن
نام تجاری (انگلیسی):propylene
سایر اسامی:متیل اتن، متیل اتیلن
مواد مرتبط:پلی پروپیلن ۵۴
مجتمع های تولیدکننده: پتروشیمی بندر امام، پتروشیمی امیر کبیر
محل تحویل : پتروشیمی بندر امام، پتروشیمی امیر کبیر
بسته بندی : حمل با تانکرهای ویژه
پروپن هیدروکربنی از خانواده آلکن ها است. پروپن گازی بی رنگ و بی بو با فرمول شیمیایی C3H6 است. مهمترین کاربرد پروپن تهیه پلی پروپیلن از آن است. پروپن گازی اشتعال پذیر است.
موارد مصرف:
از پروپن برای تهیه ایزو پروپیل الکل ، پلی پروپیلن ، اکریلونیتریل ، پروپیلن اکساید ، اکرولیک اسید استفاده می شود.
خواص فیزیکی و شیمیایی:
Molecular formula: C3H6
Molar mass: 42.08 g/mol
Appearance colorless gas
Density: 1.81 kg/m3،gas (1.013 bar، ۱۵C) 613.9 kg/m3، liquid
Melting point – 185.2 C (88.0 K)
Boiling point: – 47.6 C (225.5 K)
Solubility in water 0.61 g/m3
Viscosity 8.34 Pas at 16.7 C
Structure Dipole moment 0.366 D (gas)
Flash point -108 C
روشهای تولید:
پروپیلن را می توان از تقطیر جزء به جزء نفت خام ، تصفیه گاز طبیعی و یا کراکینگ هیدروکربن های بزرگ بدست آورد. پروپیلن ماده خام تولید پلی پروپیلن ، یکی از پرکاربرد ترین پلیمرها در بسته بندی، است. اکثر پروپن ها با استفاده از کاتالیزر Ziegler-Natta که تولید کننده پلیمرهای ایزوتکتیک است پلیمریزاسیون می شوند.
واکنشهای شیمیایی:
واکنش های مربوط به پروپیلن عبارتند از: ۱- پلی مریزاسیون ۲- اکسیداسیون ۳- هالوژناسیون ۴- هایدروهالوژناسیون ۵- آلکیلاسیون ۶- هیدراسیون ۷- هایدروفرماسیون
اطلاعات ایمنی:
گاز پروپیلن برای چشم و پوست بی خطر است اما پروپیلن مایع ممکن است سبب انجماد و سوزش شود. این گاز اشتعال پذیر است و مخلوط آن با هوا ممکن است منفجر شود.
پلی آنیونیک سلولز
نام ماده (فارسی): پلی آنیونیک سلولز
نام ماده (انگلیسی): Poly Anionic Cellulose
نام تجاری (فارسی): پی آ سی
نام تجاری (انگلیسی): PAC
کربوکسی متیل سلولز سالهای متمادی توسط شرکت های نفتی بزرگ دنیا به عنوان پلیمری برای افزایش گرانروی و کنترل هرزروی سیال در گل های پایه آبی مورد استفاده قرار می گرفت و هنوز هم در بسیاری از چاه های نفت و گاز ایران استفاده می شود. این پلیمر مانند بسیاری از پلیمرهای دیگر در کنار مزایای بی شمار، محدودیت هایی نیز دارد. از جمله عدم پایداری در دماهای بالا و عدم انحلال پذیری در آب های نمک دار، پلی آنیونیک سلولز یک کلاس جدید از کربوکسی متیل سلولز را دارد بلکه آن ها را بهبود بخشیده و بر مشکلات CMC فایق آمده است.این پلیمر سال هاست که در اکثر شرکت های نفتی خارجی جایگذین CMC شده است.
بدلیل دارا بودن مشخصات فیزیکی و شیمیایی پایه سلولزی اصلاح شده، از نقطه نظر عملکرد و خواص، هم خاصیت کنترل گرانروی و هم از نقطه نظر کنترل کننده افت اصطکاکی (Fluid Los-Control) و عامل روانکاری، می تواند جایگزین مناسبی برای موادی که بصورت جداگانه دارای هر کدام از این خواص هستند بوده باشد، PAC بدلیل ساختمان فیزیکی مخصوص و متمایز از نشاسته و CMC دارای خواصی چون پایداری در دمای بالا می باشد.
واکنشهای شیمیایی:
کربوکسی متیل سلولز از واکنش نمک سدیم مونو کلرو استیک اسید با سلولز به دست می آید. طی این واکنش CH2COONa از ملکول اسید جایگزین واحد هیدروکسیل (OH) در زنجیره پلیمر می شود و در نتیجه پلیمر سلولزی غیر قابل انحلال در آب تبدیل به پلیمر انحلال پذیر می شود. به تعداد جایگزینی هایی که در یک حلقه تکرار شونده از پلیمر رخ می دهد، درجه جایگزینی گفته می شود، درجه جایگزینی در کربوکسی متیل سلولز ۰٫۸-۰٫۷ است. حال آنکه این عدد برای پلی آنیونیک سلولز اغلب به یک می رسد. هر چه درجه جایگزینی بیشتر باشد، انحلال پذیری پلیمر در آب بیشتر است به همین دلیل کارایی PAC به خصوص در آب های نمکی از CMC بالاتر می باشد. پلی آنیونیک سلولز از نظر ساختار شیمیایی و درجه پلیمریزاسیون کاملا شبیه CMC بوده و تنها تفاوت در درجه جایگزینی آن دو است.
پلی اتراترکتون
نام ماده (فارسی): پلی اتراترکتون
نام ماده (انگلیسی):Poly ether ether ketone
نام تجاری (فارسی): پیک
نام تجاری (انگلیسی):PEEK
سایر اسامی:Polyether ether ketone
مواد مرتبط:پلی اتر سولفون
پلی اتراترکتون (Polyether Ether ketone) یا پیک بسپاری حلقوی و نیمه بلوری است. این پلیمر دارای مدول یانگ ۳٫۶GPa و مقاومت کششی ۹۰ تا ۱۰۰MPa است. این ماده، ترموپلاستی بی رنگ می باشد که از مقاومت بسیار بالایی در گرما برخوردار بوده و از استحکام مکانیکی، مقاومت خمشی، استحکام پیچشی، مقاومت بالا در برابر عوامل شیمیایی و الکتریسیته و همچنین چقرمگی و سفتی بالا برخوردار است. تاریخچه: موارد مصرف:از این ماده به دلیل ویژگی های آن در ساخت پمپ، کمپرسور، پیستون، فضا پیماها، اتومبیل، صنایع شیمیایی و عایق کابل ها استفاده می گردد. این بسپار یکی از معدود بسپارهایی است که در کاربردهای خلاء سازی فوق العاده بالا (کمتر از ۰٫۰۰۰۰۰۰۱ پاسکال) قابل استفاده است. پیک برای یک زیست ماده (biomaterial) پیشرفته در ایمپلنت های پزشکی استفاده می شود. این ماده بصورت ویژه در کاربردهای فضایی ، خودروسازی ، تله ترونیک و صنایع فرآیندی شیمیایی استفاده می شود.
روشهای تولید:
پیک را از پلیمریزاسون مرحله ای که بوسیله دی آلکیلاسیون (آلکیل زدایی) نمک بیس فنولات انجام می شود، بدست می آورند. به طور معمول ۴و۴- دی فلورو بنزو فنون را با نمک سدیم هیدروکیونون که از دی پروتون دار کردن درجای کربنات سدیم تولید می شود، واکنش می دهند. این واکنش در حدود ۳۰۰C در حلال قطبی بدون پروتن (polar aprotic solvents) مانند دی فنیل سولفون هدایت می شود.
اطلاعات ایمنی:
در هنگام پودر کردن و یا ماشین کردن این ماده استفاده از عینک توصیه می شود. پلیمر مذاب آن سبب سوختگی می شود. آتش گیر بوده و بدلیل حل نشدن در آب سمیت پایینی دارد.
پلی اتیلن ترفتالات
خانواده پلی استر، در سنتز الیاف به کار میرود. پلی اتیلن ترفتالات از گستره مواد پلی¬استر است که با مصرف ۳۲ میلیون تن در حال حاضر معادل ۱۸ درصد از کل مصرف جهانی پلیمرهای اساسی را به خود اختصاص داده است. استحکام بالای این پلیمر باعث شده که فشار بیش از psi 100 را تحمل کرده و نیز در مقابل عبور دی¬اکسید کربن از خود مقاومت خوبی نشان می دهد. پلی اتیلن ترفتالات، برای تولید بطری نوشابه، بطری آب، بطری روغن های خوراکی، ورق های بسته بندی کاربرد دارد.
نام ماده (فارسی): پلی اتیلن ترفتالات
نام ماده (انگلیسی):Polyethylene Terephthalate
نام تجاری (فارسی): پی ئی تی
نام تجاری (انگلیسی):PET
مجتمع های تولیدکننده:پتروشیمی تندگویان
از این نوع پلیمر به سبب ویژگیهای خاص خود در نگهداری انواع نوشیدنی ها از جمله نوشیدنیهای گازکربنیکدار استفاده میشود. بدون تردید همه ما برای یکبارهم که شده نوشابه ها و نوشیدنی های گاز کربنیک دار را در ظرف پلاستیکی مخصوص دیدهایم، این پلاستیکها که تحول عظیمی را در نگهداری مواد غدایی (مایعات) ایجاد کردهاند. گونهای از پلیمرها تحت عنوان پلی اتیلن ترفتالات یا (PET) میباشند. این پلیمر از گستره مواد پلی استر است که با مصرف ۳۲ میلیون تن در حال حاضر معادل ۱۸ درصد از کل مصرف جهانی پلیمرهای اساسی را به خود اختصاص داده است. خانواده پلی استر، همچنین در سنتز الیاف نیز به کار میرود. مصرف کنونی جهان از گرید الیاف این پلیمر ۳/۹ میلیون تن درسال است که رقمی معادل ۵ درصد از مصرف جهانی انواع پلیمرهای میباشد. پیشبینی میشود مصرف گرید بطری درسال ۲۰۱۳ به حدود ۱۹ میلیون تن برسد.
این پلیمر سالهاست در تولید الیاف برای مصارف نساجی مورد استفاده قرار میگیرد. استحکام بالای این پلیمر باعث شده که فشار بیش از psi 100 را تحمل کرده و نیز در مقابل عبور دیاکسید کربن از خود مقاومت خوبی نشان دهد به همین دلیل است PET برای نگهداری انواع نوشیدنیهای گازکربنیکدار مورد استفاده قرار میگیرند. PET در صنایع بستهبندی نیر کاربرد خوبی دارد. مخصوصاً در بسته بندی مواد غدایی که میتواند جوشانده شود. از دیگر موارد استفاده این پلیمر، ساخت فیلم PET میباشد که در فیلمهای عکاسی و نوارهای ضبط مغناطیسی از آن استفاده فراوان میشود. پلیاتیلن ترفتالات در دو گرید الیاف و بطری تولید میشود.
موارد مصرف:
بطری نوشابه، بطری آب، بطری روغن های خوراکی، ورق های بسته بندی
خواص فیزیکی و شیمیایی:
(C10H8O4)n
Density amorphous 1370 kg/m3
Density crystalline 1455 kg/m3
Tensile strength 5575 MPa
Elastic limit 50150%
Notch test 3.6 kJ/m2
Glass temperature 75 C
Melting point 260 C
Vicat B 170 C
Thermal conductivity 0.24 W/(mK)
Linear expansion coefficient 710-5/K
Specific heat (c) 1.0 kJ/kg
اطلاعات ایمنی:
پلیمر مذاب باعث سوختگی می شود. در صورت بلعیدن امکان بروز التهاب و سوزش وجود دارد.خطر حریق آن کم است.
پلی اتیلن سبک خطی
پلی اتیلن سبک خطی ماده ایست پلیمری و در گروه ترموپلاستیک ها قرار می گیرد. در سال ۱۳۷۲ برای اولین بار در ایران پلی اتیلن سبک خطی در مجتمع پتروشیمی اراک تولید شد.آمریکای شمالی، آسیا، پاسیفیک به جز ژاپن و اروپای غربی به ترتیب بزرگترین تولید کنندگان پلی¬اتیلن در جهان محسوب می¬شوند.پلی اتیلن اولین بار بطور اتفاقی توسط شیمیدان آلمانی “Hans Von Pechmanv” سنتز شد.این ماده در تولید انواع فیلم کاربرد دارد.پلی اتیلن سبک خطی معمولا پایدار است، برای آتش گرفتن باید پیش گرم شود، تقریبا نیازی به حفاظت ندارد.
نام ماده (فارسی): پلی اتیلن سبک خطی
نام ماده (انگلیسی):Linear low density ethylene
نام تجاری (فارسی):ال ال دی پی ئی
نام تجاری (انگلیسی):LLDPE
سایر اسامی: اتن هموپلیمر، اتیلن هموپلیمر، اتیلن پلیمر
مواد مرتبط:اتیلن، اتیلن سبک فیلم، پلی اتیلن سنگین
مجتمع های تولیدکننده:پتروشیمی جم
موارد مصرف: انواع فیلم، کشاورزی
در سال ۱۳۷۲ برای اولین بار در ایران پلی اتیلن سبک خطی در مجتمع پتروشیمی اراک تولید شد. این واحد براساس تولید ۶۰ هزار تن پلی اتیلن سبک خطی LLDPE یا پلی اتیلن سنگین HDPE طراحی شده است . دانسیته این نوع پلیاتیلن از پلیاتیلن سبک نیز کمتر میباشد. این نوع پلیمر، در مقابل پارگی و سوراخ شدن مقاومت، استحکام وکشش بهتری را نشان میدهد. آمریکای شمالی، آسیا، پاسیفیک به جز ژاپن و اروپای غربی به ترتیب بزرگترین تولید کنندگان پلیاتیلن در جهان محسوب میشوند. تولید این پلیمر در سال ۱۹۹۸بالغ بر ۹/۱۰ میلیون تن بود که با رشد ۲/۶ درصدی درسال ۲۰۰۳ به ۸/۱۴ میلیون تن رسید و پیشبینی میشود که در سال ۲۰۰۸ این رقم به ۵/۱۹ میلیون تن درسال برسد. اما چیزی که جالب به نظر میرسد . این است که پلیاتیلن سبک خطی به دلیل ویژگیهای منحصر بفردش چندسالی است که مورد توجه قرار گرفته و روند رو به رشدی را در تولید طی میکند. پلی اتیلن اولین بار بطور اتفاقی توسط شیمیدان آلمانی Hans Von Pechmanv سنتز شد. او در سال ۱۸۹۸ هنگام حرارت دادن دی آزومتان، ترکیب مومی شکل سفیدی را سنتز کرد که بعدها پلی اتیلن نام گرفت. اولین روش سنتز صنعتی پلی اتیلن بطور تصادفی توسط ازیک ناوست و رینولرگیسون ( از شیمیدانهای ICI ) در ۱۹۳۳ کشف شد. این دو دانشمند با حرارت دادن مخلوط اتیلن و بنزالدئید در فشار بالا، مادهای موممانند بدست آوردند. علت این واکنش وجود ناخالصیهای اکسیژندار در دستگاههای مورد استفاده بود که بعنوان ماده آغازگر پلیمریزاسیون عمل کرده بود. در سال ۱۹۳۵ مایکل پرین یکی دیگر از دانشمندهای ICI این روش را توسعه داد و تحت فشار بالا پلیاتیلن را سنتز کرد که این روش اساسی برای تولید صنعتی LDPE در سال ۱۹۳۹ شد.
خواص فیزیکی و شیمیایی:
Density: 0.92 g/cm3
Surface hardness: SD48 Max
Operating temp: 50 C
Melting Temp: Range 120 to 160 C
Mould Shrinkage: 3%
Mould temp. Range 20 to 60 C
روشهای تولید:
واکنش پلیمرازیسیون اتیلن با زنجیره طویل الفین
اطلاعات ایمنی:
معمولا پایدار است، برای آتش گرفتن باید پیش گرم شود، تقریبا نیازی به حفاظت ندارد.
پلی اتیلن سبک فیلم
پلی اتیلن سبک فیلم ماده ایست پلیمری و در گروه ترموپلاستیک ها قرار می گیرد. پلی اتیلن سبک فیلم دارای زنجیری شاخهدار است . زنجیرهای LDPE نمیتوانند بخوبی با یکدیگر پیوند برقرار کنند و دارای نیروی بین مولکولی ضعیف و استحکام کششی کمتری است .این ماده برای تولید لوله های پلی اتیلنی، ساخت ظروف با حجم کم، ساخت ظروف خانگی، اسباب بازی، روکش سیم های برق و مخابرات، فیلم، قطعات مختلف اتومبیل، لوازم ورزشی و آزمایشگاهی و قطعات صنعتی کاربرد دارد.پلی اتیلن سبک فیلم معمولا پایدار، برای آتش گرفتن باید پیش گرم شود، تقریبا نیازی به حفاظت ندارد.
نام ماده (فارسی): پلی اتیلن سبک فیلم
نام ماده (انگلیسی):Poly ethylene low density film
نام تجاری (فارسی): ال دی پی ئی
نام تجاری (انگلیسی):LDPE
سایر اسامی:اتن هموپلیمر، اتیلن هموپلیمر، اتیلن پلیمر
مواد مرتبط:اتیلن، اتیلن سبک خطی، پلی اتیلن سنگین
مجتمع های تولیدکننده:پتروشیمی بندر امام، پتروشیمی لاله
تاریخچه:این پلی اتیلن دارای زنجیری شاخهدار است بنابراین زنجیرهای LDPE نمیتوانند بخوبی با یکدیگر پیوند برقرار کنند و دارای نیروی بین مولکولی ضعیف و استحکام کششی کمتری است. این نوع پلی اتیلن معمولا با روش پلیمریزاسیون رادیکالی تولید میشود. از خصوصیات این پلیمر، انعطافپذیری و امکان تجزیه بوسیله میکروارگانیسمها است. پلی اتیلن به لحاظ فشردگی کم و پایین مولکولی از دانسیته پایین برخوردار است که همین امر، باعث افزایش انعطاف¬پذیری آن می¬شود این خاصیت باعث شده که بیش از پنجاه درصد از تولید این محصول در ساخت فیلم و ورق جهت مصرف در روکش¬های طلقی شفاف، آسترهای بسته¬بندی، کاورها و چمدانها مصرف گردد. همچنین جهت ساخت ظروفی مانند بطریهای تحت فشار از این نوع پلیمر استفاده می¬شود . مصرف دیگر پلی اتیلن سبک، عایق¬کاری سیم و کابل و روکش کاغذ می¬باشد. پلی اتیلن اولین بار بطور اتفاقی توسط شیمیدان آلمانی سنتز شد. او در سال ۱۸۹۸ هنگام حرارت دادن دی آزومتان، ترکیب مومی شکل سفیدی را سنتز کرد که بعدها پلی اتیلن نام گرفت. اولین روش سنتز صنعتی پلی اتیلن بطور تصادفی توسط و ( از شیمیدانهای ICI ) در ۱۹۳۳ کشف شد. این دو دانشمند با حرارت دادن مخلوط اتیلن و بنزالدئید در فشار بالا، مادهای موممانند بدست آوردند. علت این واکنش وجود ناخالصیهای اکسیژندار در دستگاههای مورد استفاده بود که بعنوان ماده آغازگر پلیمریزاسیون عمل کرده بود. در سال ۱۹۳۵ یکی دیگر از دانشمندهای ICI این روش را توسعه داد و تحت فشار بالا پلیاتیلن را سنتز کرد که این روش اساسی برای تولید صنعتی LDPE در سال ۱۹۳۹ شد.
موارد مصرف:
ماده تولید لوله های پلی اتیلنی، ساخت ظروف با حجم کم، ساخت ظروف خانگی، اسباب بازی، روکش سیم های برق و مخابرات، فیلم، قطعات مختلف اتومبیل، لوازم ورزشی و آزمایشگاهی و قطعات صنعتی
خواص فیزیکی و شیمیایی:
دامنه دانسیته :۰٫۹۱۰ -۰٫۹۴۰، غیر فعال در دمای اتاق، بین دماهای ۸۰-۹۵ زمان کوتاهی پایدار است.
اطلاعات ایمنی:
معمولا پایدار، برای آتش گرفتن باید پیش گرم شود، تقریبا نیازی به حفاظت ندارد.